MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp đặc biệt, kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận. Trong hoạt động của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phố Núi (sau đây gọi tắt là BIDV Chi nhánh Phố Núi), hoạt động tín dụng được đánh giá là một trong những nội dung cốt lõi, tạo ra nguồn thu chủ yếu cho ngân hàng.
Tuy nhiên, tín dụng đồng thời cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro, dễ bị tổn thất do sai sót, gian lận hoặc biến động của môi trường kinh tế. Do đó, để phòng ngừa các rủi ro có thể xảy ra, ngoài các biện pháp giám sát từ cơ quan quản lý Nhà nước, BIDV Chi nhánh Phố Núi cần chủ động xây dựng và vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ (KSNB) vững mạnh. Hệ thống này sẽ đảm bảo hoạt động tín dụng tuân thủ quy định pháp luật, chính sách nội bộ và các quy trình, quy chế hiện hành.
Từ năm 2015, BIDV Chi nhánh Phố Núi đã triển khai hệ thống KSNB đối với hoạt động tín dụng và từng bước hoàn thiện theo các khuyến nghị từ Basel. Hệ thống này đã góp phần quan trọng vào việc hạn chế nợ xấu, cảnh báo rủi ro trong các lĩnh vực kinh doanh nhạy cảm như bất động sản, khai thác khoáng sản, hồ tiêu…
Tuy nhiên, thực tiễn triển khai vẫn còn nhiều tồn tại như:
Bộ máy KSNB tín dụng chưa hoạt động hiệu quả.
Quy trình kiểm soát còn chồng chéo, thiếu rõ ràng.
Nhân sự kiểm soát nội bộ còn thiếu, chưa được bố trí hợp lý.
Thiếu tính chủ động trong việc phát hiện, cảnh báo rủi ro sớm.
Những bất cập này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động tín dụng, mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây thất thoát vốn, ảnh hưởng đến uy tín và sự phát triển bền vững của ngân hàng.
Xuất phát từ thực tế trên, cùng với kiến thức và hiểu biết tích lũy trong quá trình học tập, tác giả lựa chọn đề tài:
“Kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phố Núi”
làm đề tài nghiên cứu cho luận văn.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hệ thống KSNB trong hoạt động tín dụng tại ngân hàng thương mại.
Phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức và vận hành hệ thống KSNB đối với hoạt động tín dụng tại BIDV Chi nhánh Phố Núi, làm rõ những mặt đạt được, tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại đó.
Đề xuất hệ thống các giải pháp hoàn thiện hệ thống KSNB nhằm nâng cao chất lượng tín dụng và giảm thiểu rủi ro trong hoạt động tại BIDV Chi nhánh Phố Núi.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Hệ thống kiểm soát nội bộ trong hoạt động tín dụng tại ngân hàng.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Không gian: BIDV – Chi nhánh Phố Núi.
Thời gian: Phân tích thực trạng giai đoạn 2015–2017; giải pháp đề xuất có tính định hướng đến năm 2020.
Nội dung: Tập trung nghiên cứu công tác tổ chức, vận hành và hiệu quả của hệ thống KSNB trong hoạt động tín dụng doanh nghiệp tại BIDV Chi nhánh Phố Núi.
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng tổng hợp nhiều phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng, cụ thể:
Phân tích tài liệu: Tổng hợp cơ sở lý luận và thực tiễn về KSNB trong hoạt động tín dụng.
Phân tích – so sánh – tổng hợp: Đánh giá các chỉ tiêu hoạt động tín dụng, phát hiện rủi ro, nhận diện hạn chế trong hệ thống KSNB.
Phỏng vấn chuyên sâu: Các cán bộ tín dụng, kiểm soát nội bộ nhằm khai thác thông tin thực tế trong triển khai công tác kiểm soát.
5. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
(1) Nghiên cứu trong nước
(2) Nghiên cứu quốc tế
(3) Nhận xét khoảng trống nghiên cứu
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được chia thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng trong ngân hàng.
Chương 2: Thực trạng kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phố Núi.
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện kiểm soát nội bộ hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phố Núi.
