Cơ sở kinh tế của chủ nghĩa tư bản là chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Trong quá trình phát triển của chủ nghĩa tư bản, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa không ngừng được điều chỉnh, mở rộng để mang tính xã hội hóa. Cùng với nó, vai trò của nhà nước đối với đời sống kinh tế ngày càng tăng. Vì vậy, chủ nghĩa tư bản hiện đại đã thích nghi với hoàn cảnh lịch sử mới và vẫn đang tồn tại, phát triển.