MỤC LỤC

Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
MỞ ĐẦU ……………………………………………………………………………………………. 1
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA HIẾN
PHÁP ĐỐI VỚI DÂN CHỦ …………………………………………………….. 7
1.1. Một số khái niệm cơ bản ………………………………………………………….. 7
1.1.1. Hiến pháp ………………………………………………………………………………… 7
1.1.2. Dân chủ ………………………………………………………………………………….. 12
1.2. Các khía cạnh thể hiện vai trò của Hiến pháp đối với dân chủ … 20
1.2.1. Khế ước xã hội – nguồn gốc của một bản Hiến pháp …………………… 20
1.2.2. Hiến pháp ghi nhận các nền tảng của dân chủ …………………………….. 22
1.2.3. Các yếu tố bảo đảm dân chủ …………………………………………………….. 31
1.3. Vai trò Hiến pháp đối với dân chủ ở một số quốc gia ……………… 36
1.3.1. Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ ………………………………………………………… 36
1.3.2. Cộng hòa Liên bang Đức …………………………………………………………. 40
1.3.3. Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc …………………………………………….. 43
Kết luận chương 1 …………………………………………………………………………….. 53
Chương 2: VAI TRÒ CỦA HIẾN PHÁP ĐỐI VỚI DÂN CHỦ TẠI
VIỆT NAM – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ………………………. 54
2.1. Quan niệm về vai trò của Hiến pháp ở Việt Nam ………………………. 54
2.1.1. Quan niệm về vai trò của Hiến pháp trong lịch sử lập hiến ở Việt Nam …… 54
2.1.2. Đánh giá chung ……………………………………………………………………….. 59
2.2. Các nền tảng của dân chủ trong Hiến pháp năm 2013 ………………. 60
2.2.1. Nguyên tắc chủ quyền nhân dân và các hình thức thực hiện dân chủ …… 60
2.2.2. Nguyên tắc phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực nhà nước ……… 62
2.2.3. Đề cao tính đại diện và vai trò của Quốc hội ………………………………. 67
2.2.4. Ghi nhận các quyền con người, quyền công dân …………………………. 69
2.2.5. Đề cao tư pháp độc lập và vai trò bảo vệ con người của Tòa án ……. 72
2.3. Những khó khăn, thách thức trong việc thực thi các nền tảng
dân chủ hiến định ………………………………………………………………….. 75
2.4. Một số giải pháp bảo đảm vai trò của Hiến pháp năm 2013
đối với dân chủ ở Việt Nam ……………………………………………………. 78
2.4.1. Thay đổi nhận thức về Hiến pháp ……………………………………………… 78
2.4.2. Hoàn thiện các quy định hiến pháp về dân chủ ……………………………. 80
2.4.3. Xây dựng, hoàn thiện cơ chế thực thi dân chủ hiến định ………………. 93
Kết luận Chương 2 ………………………………………………………………………….. 100
KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………….. 101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………… 103